Risico's van digitale schermpjes

Klachten van vermoeide, branderige, droge of tranende ogen, hoofdpijn, dubbelzien en wazig zien dichtbij en op afstand na langdurig beeldschermwerk komen voor bij de meerderheid van de mensen die meerdere uren per dag beeldschermwerk doen.

Ook neemt ernstige bijziendheid toe in Nederland. Waar nu nog één op de drie kinderen bijziend is, is dat naar verwachting in 2050 opgelopen naar één op de twee. Uit onderzoek blijkt dat kinderen die tijdens hun jeugd weinig buitenspelen een hogere kans hebben om bijziend te worden. Gebrek aan buitenlicht is namelijk een oorzaak.

Veel dichtbij kijken in de vroege jeugd draagt ook bij aan het ontstaan van bijziendheid. Door de huidige leefstijl noemen oogartsen bijziendheid zelfs een epidemie! Kinderen met –6 of hoger hebben op latere leeftijd een kans van één op de drie om ernstig slechtziend of zelfs blind te worden. 

Campagne van het oogfonds: 20-20-2 Doe mee! 

Na 20 minuten dichtbij kijken een onderbreking van 20 seconden in de verte kijken en minstens 2 uur per dag buiten zijn of buiten spelen. 

Kinderen hebben tegenwoordig de keuze uit veel populaire zittende activiteiten, zoals tv-kijken, videogames spelen, computeren of met een tablet spelen, waardoor ze al van jongs af aan veel tijd zittend doorbrengen en minder in beweging zijn zoals met buitenspelen. Zo zitten 10-12-jarigen gemiddeld rond de 8 uur per dag. 

Uit de peiling bewegingsonderwijs 2016/2017 blijkt dat de motorische vaardigheid van kinderen binnen een periode van tien jaar is afgenomen (Inspectie van het Onderwijs, 2018). Dit is een mogelijke oorzaak van de geconstateerde stijging van het aantal sportblessures bij kinderen. 

Kinderen die achterblijven met hun motorische ontwikkeling, zullen minder makkelijk en minder graag bewegen, ook als volwassenen. Terwijl voldoende beweging samen met goede voeding een belangrijke basis vormt voor een gezond leven. 

Het snel stijgende aantal zituren en beeldschermuren tijdens de groeifase van kinderen zorgt dat de ontwikkeling van het steun- en bewegingsapparaat niet goed kan verlopen.

Extreem veel en ook nog verkeerd zitten en gebogen op schermpjes turen gaat gepaard met ongelijkmatige belasting van de wervelkolom. Dit kan uiteindelijk zelfs leiden tot problemen als hernia's en artrose.

Uit recente internationale studies blijkt dat er een duidelijke relatie is tussen de lichaamshouding van kinderen tijdens het gebruik van smartphone, tablet of laptop en ontstaan van de meest gehoorde nek- en rugpijn klachten. Dit geldt voor kinderen, maar ook voor volwassenen met zittend werk. 

Het is aangetoond dat kinderen en jongeren die langer blootgesteld worden aan schermen, zoals televisie, mobiele telefoons, tablets, computer, spelcomputers, vaker een kortere slaapduur hebben en vaker last hebben van slaapproblemen. Er zijn drie mogelijke verklaringen waarom beeldschermgebruik gerelateerd is aan een korte slaapduur:  

• De duur van schermgebruik voor het naar bed gaan gaat direct ten koste van de slaapduur;  
• De schermen geven licht af, wat het biologisch ritme verstoort doordat melatonine niet wordt aangemaakt, wat resulteert in moeite met in slaap vallen;  
• Schermgebruik kan door een mentale, emotionele en psychische staat van alertheid de slaap verstoren.  

De JGZ-richtlijn adviseert om kinderen iedere dag buiten te laten spelen, zodat zij voldoende bewegen en daglicht zien. Hierdoor vallen kinderen ‘s avonds sneller in slaap en slapen ze dieper.

Voor adolescenten adviseert de richtlijn om elke dag naar buiten te gaan omdat blootstelling aan zonlicht of helder licht helpt om de biologische interne klok in de pas te houden. Daarnaast adviseert de richtlijn om regelmatig te bewegen, liefst buiten in voldoende daglicht. Hierdoor valt men sneller in slaap en men slaapt dieper.